Thế nào là dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện?
Green School đã nghiên cứu các phương pháp dạy học tiên tiến trên thế giới và lựa chọn cho mình một cách thức dạy học mang tính cập nhật và hiện đại: Chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện.
1. Dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện là gì?
Dạy học liên môn là cách thức liên kết các bộ môn học có sự giao thoa về nội dung, với sự dẫn dắt trẻ đi từ những câu chuyện kể đến với các hoạt động phát triển nhận thức như toán học, khoa học, bài tập tư duy đến âm nhạc và kịch nghệ, mỹ thuật… cùng hoạt động tranh luận, tương tác, thể hiện tính kết nối và sự sáng tạo trong tư duy của trẻ. Phương pháp dạy học tư duy phản biện sẽ giúp trẻ hình thành kỹ năng phản biện, từ đó trẻ trở nên thông minh, độc lập và sáng tạo hơn.
2. Tính cần thiết của chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện
Mục tiêu của chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện không phải tạo ra những đứa trẻ có khả năng đặc biệt giống như thiên tài mà chính là sự thay đổi phương pháp dạy học theo lối mòn cũ, tạo ra bước chuyển mình với chiều sâu về cách thức giảng dạy, khơi nguồn khả năng tư duy, sáng tạo vốn sẵn có trong mỗi đứa trẻ. Với việc lựa chọn điểm xuất phát từ các tác phẩm văn học, có sự chọn lọc về nội dung và ngôn từ, hình ảnh, chúng tôi sẽ mang đến cho trẻ:
• Tình yêu với thế giới sách truyện: Đó cũng là cách tạo dựng thói quen đọc và khám phá sách truyện mỗi ngày. Các câu chuyện có nội dung gần gũi với thế giới trẻ thơ sẽ dẫn dắt trẻ tới những vùng đất kỳ diệu, cùng khám phá những điều bí ẩn trong cuộc phiêu lưu tự do cùng những trang sách thú vị.
• Kích thích trí thông minh đa giác quan: Thông qua khả năng nghe, tranh luận, trải nghiệm và cùng dự đoán những diễn biến tiếp theo trong mỗi câu chuyện kể. Từ đó, rèn luyện sự tập trung và phát triển vốn từ vựng dồi dào trong việc tham gia học tập, trải nghiệm cùng mỗi cuốn sách.
• Phát triển tư duy logic: Củng cố, mở rộng các khái niệm và ứng dụng trong bộ môn toán học, khoa học, văn học… phát triển khả năng quan sát, so sánh, phân tích, trình tự và suy luận. Trên cơ sở đó rèn luyện kỹ năng tư duy logic về nguyên nhân – kết quả, tự xem xét và giải quyết vấn đề.
• Phát triển tư duy sáng tạo: Thúc đẩy sự sáng tạo, ham hiểu biết, tò mò và muốn khám phá những điều mới lạ từ sự liên kết trong các hoạt động mỹ thuật và thiết kế, âm nhạc, kịch nghệ trong mỗi bài học.
• Hoạt động thể chất: Tham gia vào các hoạt động vận động âm nhạc, trò chơi vui nhộn, bắt chước động tác của thế giới loài vật khiến trẻ vui vẻ, hòa nhập và hạnh phúc.
• Phát triển cảm xúc: Khơi gợi ở trẻ những cảm xúc vui buồn, phấn khích, hồi hộp, lo lắng…trong hành trình khám phá tri thức qua mỗi câu chuyện kể với sự lồng ghép đan xen các lĩnh vực khác nhau. Trên cơ sở đó, phát triển những cảm xúc tích cực cũng như những hiểu biết về cuộc sống xung quanh trẻ.
• Học cách học tập: Chủ động và tích cực khi trải nghiệm quá trình học tập với các giai đoạn từ lên kế hoạch, đặt giả thuyết, đánh giá và ôn tập.
3. Chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện tại Green School
3.1. Tiêu chí lựa chọn sách truyện
– Sách truyện có ngôn từ trong sáng, dễ hiểu, tình tiết, lời thoại được lặp lại, có tính vần điệu giúp trẻ dễ ghi nhớ.
– Nội dung câu chuyện thú vị, ngộ nghĩnh, hài hước, có tính bất ngờ để cuốn hút và giúp trẻ thư giãn.
– Truyện có tính nhân văn và liên hệ thực tiễn, mở rộng hiểu biết cho trẻ về trường học, bạn bè, gia đình, thế giới động, thực vật, đồ vật…
– Hình ảnh minh họa đẹp, có sự thu hút và kích thích sự sáng tạo ở trẻ.
– Truyện có độ dài, ngắn phù hợp với từng độ tuổi.
3.2. Phương pháp
• Mô hình Plan – Do – Review
– Giai đoạn 1: Plan – Kế hoạch: Giáo viên sẽ dẫn dắt các bé làm quen sơ bộ về chủ đề câu chuyện thông qua các hoạt động trước khi kể chuyện. Giáo viên đóng vai trò là người khuyến khích, khơi gợi trí tò mò của trẻ, đặt câu hỏi để trẻ chủ động quan sát, tìm hiểu, khám phá tuyến nhân vật liên quan cũng như môi trường sống, vị trí địa lý…
– Giai đoạn 2: Do – Trải nghiệm: Cô và trẻ cùng tham gia vào hoạt động khám phá câu chuyện, cùng dự đoán, suy luận về các diễn biến sẽ xảy ra trong câu chuyện. Các bài tập luyện tư duy IQ, tư duy toán học, khoa học, hoạt động mỹ thuật, hoạt động dự án, trò chơi trải nghiệm…sẽ giúp trẻ khắc sâu kiến thức.
– Giai đoạn 3: Review – Ôn tập và mở rộng: Trẻ tham gia vào quá trình kể lại câu chuyện bằng ngôn ngữ sáng tạo của bản thân hoặc đóng hoạt cảnh dưới sự gợi mở, hướng dẫn của giáo viên. Bên cạnh đó là các hoạt động mở rộng kiến thức câu chuyện để khai phá những điều tuyệt vời trong mỗi tác phẩm văn học.
• Thay đổi mô hình giảng dạy và cách thức tổ chức hoạt động:
– Hoạt động học tập chủ động: Giáo viên luôn là người định hướng và gợi mở, đặt các câu hỏi để trẻ bước vào hành trình khám phá câu chuyện dựa trên sự suy đoán và tính logic của mạch truyện. Trên cơ sở đó, kỹ năng tư duy phản biện và tư duy logic cùng với trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ phát triển. Từ đó, trẻ sẽ chủ động ghi nhớ nội dung và kiến thức lồng ghép trong câu chuyện một cách dễ dàng nhất.
– Bài tập rèn luyện tư duy và kỹ năng toán học: Được lồng ghép một cách khéo léo dựa trên nội dung của mỗi câu chuyện với hình ảnh minh họa đẹp và sáng tạo. Trẻ sẽ được rèn luyện kỹ năng đếm, thêm bớt, đo lường, định hướng không gian, sắp xếp, nối hình, mê cung…
– Bài tập về mỹ thuật và hoạt động dự án: Thực hành và phát triển năng khiếu mỹ thuật dựa trên chính chủ đề câu chuyện. Trẻ được trải nghiệm làm những sản phẩm gắn liền với những nhân vật yêu thích của mình, tự tay tạo ra những cuốn truyện nhỏ dựa trên cốt truyện bé được học.
3.3. Chương trình học tập
Chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện được dạy cho nhóm tuổi Mẫu giáo từ Thủy Tiên (3 – 4 tuổi) trở lên. Giáo trình giảng dạy được nghiên cứu bởi Ban chuyên môn Hệ thống giáo dục Green School với nội dung xây dựng theo các chủ đề về trường học, gia đình, môi trường sống của con người, động – thực vật xuyên suốt tiến trình năm học. Các câu chuyện được lựa chọn từ những tác phẩm văn học thiếu nhi trên thế giới và Việt Nam, phù hợp với mỗi độ tuổi cả về nội dung và độ dài của cốt truyện.
Trên đây là những nội dung trong chương trình dạy học liên môn theo phương pháp tư duy phản biện tại Green School. Chúng tôi mong muốn được đồng hành và cùng chia sẻ với tất cả các bậc cha mẹ, để khai phá những khả năng tiềm ẩn từ con trẻ, trẻ được học mà chơi, chơi mà học với một tâm thế vui vẻ, hạnh phúc và hứng thú trong từng trải nghiệm học tập mỗi ngày.